Aħna, membri tal-moviment dinji għall-użu ta' l-Esperanto: nippreżentaw dal-manifest lill-gvernijiet, lill għaqdiet internazzjonali u lin-nies ta' rieda tajba, niddikjaraw li lesti nkomplu naħdmu għall-għanijiet fih imsemmija, u nistiednu lil kull għaqda u lil kulħadd jingħaqdu malħidma tagħna.

    L-Esperanto, mibdi fi-1887 bħala proġett ta' lingwa sekondarja għall-ftehim internazzjonali, u wara li nbidel malajr f'lingwa ħajja u preċiża, issa ilu għal aktar minn mitt sena jiffunzjona biex jgħaqqad lill-bnedmin 'l hemm mill-fruntieri lingwistiċi u kulturali.

Sistema ta' komunikazzjoni, li tagħti privileġġ qawwi lil xi nies, u titlob minn oħrajn li jinvestu snin sħaħ ta' xogħol biex imbagħad jilħqu grad oktar baxx ta' riżultat, tmur bażikament kontra d-demokrazija. Għalkemm bħal kull lingwa oħra l-Esperanto mhux perfett, imma jogħla fuq kull rival fejn tidħol l-ugwaljanza dinjija tal-komunikazzjoni.
     Aħna nħaqqu li, meta l-lingwi ma jkunux fuq l-istess livell, il-ftehim ukoll ma jkunx fuq l-istess livell, ukoll internazzjonalment. Aħna moviment għal ftehim internazzjonali.

Kull lingwa hi magħquda ma' kultura preċiża u ma' nazzjon preċiż. Ngħidu aħna, student li jistudja l-ingliż jitgħallem fuq il-kultura, ġeografija u politika tal-pajjiżi fejn jitkellmu bl-Ingliż, l-aktar, l-Istati Uniti u l-Ingilterra. L-istudenti li jitgħallmu l-Esperanto jitgħallmu fuq dinja bla fruntieri, fejn kull pajjiż jippreżenta ruħu bħala dar.
     Aħna nħaqqu li l-edukazzjoni b'lingwa preċiża, tkun liema tkun, hi magħquda ma' harsa preċiża fuq id-dinja. Aħna moviment għal edukazzjoni 'l hemm mill-fruntieri.

Huma ftit dawk li jistudjaw lingwa barranija u jafuha sewwa. Imma l-Esperanto tista' tasal biex titgxhallmu sewwa, ukoll waħdek. Saru diversi studji biex juru l-frott pedagoġiku li jħalli l-Esperanto biex titgħallem lingwi oħra. Anzi jirrikmandaw l-Esperanto bħala bażi f'korsijiet ta' lingwi oħra.
     Ahna nħaqqu li t-toqol tal-lingwi nazzjonali dejjem jaqtgħu qalb lhafna studenti li madankollu jistġhu japprofittaw billi jitgħallmu t-tieni lingwa. Aħna moviment għat-tagħlim ta' lingwi li jħalli l-frott.

Il-komunita' Esperantista hi waħda mill-ftit komunitajiet dinjija li jinteressaw ruħhom fil-lingwi, li n-nies li jitkellmuhom jagħrfu mingħajr eċċezzjoni żewġ lingwi jew aktar. Kull Esperant-ista ħa l-inkarigu li jitgħallem għallinqas lingwa waħda barranija sal-livell li jkun jaf jitħadditha. Ħafna drabi dan iwassal għall-għarfien u għall-imħabba lejn aktar lingwi u ġeneralment għal kultura personali aktar vasta.
     Aħna nħaqqu li l-membri ta' kull lingwa, kbira jew żgħira, ghandu jkollhom iċ-ċans kollu biex jigħallmu t-tieni lingwa sa livell għoll ta' komunikezzjoni. Aħna moviment li qed naħdmu għal dan il-għan.

It-tqassim xejn ugwali ta' qawwa bejn il-lingwi huwa riċetta kostanti g]hal nuqqas ta' sigurta' jew tjassir dirett tal-lingwa lill-biċċa l-kbira tal-popolazzjoni tad-dinja. Fil-moviment Esperantista, dawk li jitkellmu lingwi wżati minn ħafna nies u dawk li jitkellmu lingwi wżati minn ftit nies, lingwi uffiċjali u dawk mhux uffiċjali, jiltaqgħu fuq kamp newtrali, minħabba r-rieda reċiproka li jilħqu kompromess. Din il-kwalita' ta' ekwilibriju bejn id-drittijiet u r-responsibilitajiet lingwistiċi joħolqu preċedent biex nevolvu u nittrattaw soluzzjonijiet oħra għall-inugwaljanza u konflitti tal-lingwi.
     Aħna nħaqqu li d-differenzi kbar bejn il-lingwi jimminaw il-granaziji espressi f'tant dokumenti internazzjonali dwar trattamemt ugwali mingħajr ebda distinzjoni minhabba l-lingwa. Aħna moviment favor id-drittijiet tal-lingwi.

Il-gvernijiet nazzjonali g]handhom it-tendenza li jqisu d-diversita' kbira tal-lingwi fid-dinja bħala xkiel għali-komunikazzjoni u l-iżvilupp. Iżda, għall-moviment Esperantista, id-diversita' tal-lingwi hi nixxiegħa bla waqfien ta' rikkezza li ma nistgħux ngħaddu mingħajrna. Għalhekk kull lingwa bħal kull speċi tal-ħolqien, hi siewja l-ewwel u qabel kollox għaliha nfisha, u wkoll ta' min iħarisha u jsaħħaħha.
     Aħna nħaqqu li l-potilika ta' komunikazzjoni u żvilupp jekk ma tkunx imsejsa fuq ir-rispett u s-sosten tal-lingwi kollha, tikkundanna għall-qerda dejjiema l-biċċa l-kbira tal-lingwi tad-dinja. Aħna moviment li ninkoraġġixxu d-diversita' tal-lingwi.

Kull lingwa teħies u xxekkel lil dawk li jitħaddtuha, għax waqt li tagħtihom is-setgħa li jikkomunikaw bejniethom, iċċaħħadhom milli jikkomunikaw mal-bnedmin l-oħra. L-Esperanto, imfassal bħala mezz ta' komunikazzjoni universali, huwa wieħed mill-proġetti kbar li qed jagħtu l-frott fi-emanċipazzjoni tal-bniedem. Dan hu proġett li qed jagħmel possibbli lil kull bniedern li jipparteċipa bħala individwa fil-komunita' umana permezz ta' għeruq sodi fil-komunita' lokali u l-identita' li tagħtih il-lingwa tiegħu, iżda li mhux limitat minħabba fhom.
     Aħna nħaqqu li l-użu esklussiv tal-lingwi nazzjonali bilfors joħloq xkiel għal-liberta' ta' espressjoni, komunikazzjoni u assoċjazzjoni. Aħa moviment li qed jaħdem favur l-emanċipazzjoni tal-bniedem.

NB - Dal manifest, li ħareġ mill-Kungress Universali ta' l-Esperanto li sar fi-aħħar ġimgħa ta' Lulju 1996 fi Praga, Jagħti l-essenza u s-sens kollu tal-ħidma ta' l-Esperantisti mferrxa mad-dinja kollha.

Malta Esperanto-Societo
P.O.Box 142
Valletta, CMR 01.