Ne, anëtarët e lëvizjes gjithë botërore për përparimin e Esperantos,
i drejtojmë këtë Manifest të gjitha qeverive, organizatave ndërkombëtare dhe njerëzve me dëshirë të mirë, deklarojmë qëllimin tonë të vendosur për të punuar më tej për qëllimet e shprehura më poshtë dhe ftojmë njëherësh çdo organizatë dhe njeri të përfshihen në përpjekjet tona.

    E lançuar në 1887, si projekt i gjuhës ndihmëse për komunikim ndërkombëtar Esperanto, evuloi me shpejtësi në tërë jetën si gjuhë e pasur në nuanca dhe për më se një shekull funksionon për të lidhur njerëzit duke zhdukur pengesat gjuhësore e kulturore. Ndërkohë, qëllimet e folësve të saj nuk humbën rëndësinë e aktualitetin. As përdorimi mbarëbotëror i disa gjuhëve kombëtare, as progreset në teknikën e komunikimit, as zbulimi i metodave të reja të mësimit të gjuhës nuk do të realizojnë këto principe të cilët ne i konsiderojmë esenciale për një rend gjuhësorë të drejtë e efikas.

Sistemi i komunikimit, i cili gjithë jetën priviligjoi disa njerëz, kurse kërkon për të tjerët që ato të investojnë vite të tërë mundimi për të arritur një shkallë të ultë aftësie, është fondamentalisht antidemokratik. Sadoqë, si gjuhë, Esperanto nuk është prefekte, ajo superon shumë çdo rival në sferën e komunikimit të barazise gjithë-botërore.
     Ne shpallim që pabarazia gjuhësore pason pabarizinë komunikuese në të gjithë nivelet, inkluzivisht të nivelit nërkombëtar. Ne jemi lëvizje për komunikim demokratik.

Çdo gjuhë etnike është e lidhur ndaj kulturës së caktuar dhe kombit apo kombësive.P.sh; nxënësi, që studion anglishten mëson mbi kulturën gjeografinë dhe politikën e vendeve që përdorin anglishten, sidomos SH.B.A dhe Britani. Nxënësi,që studion Esperanton mëson mbi botën pa kufi, në të cilën çdo vend prezantohet si shtëpia e tij.
     Ne shpallim që edukimi në cilën-cdo gjuhë etnike eshte i lidhur ndaj prespektivës së caktuar mbi botën. Ne jemi lëvizje për edukim transnacional.

Vetëm një përqindje e vogël nga ato, të cilët studiojnë gjuhën e huaj, fillojnë ta zotrojnë atë. Zotrimi i plotë i Esperantos është i mundshëm edhe me vestudim. Studime të ndryshme kanë raportuar për vlerat propedeutike të Esperantos ndaj gjuhëve të tjera. Bile shumë rekomandojnë Esperanton si thelbësore në kurset për koshiencë gjuhësore të nxënësve.
     Ne shpallim që vështirsia e gjuhëve etnike gjithmonë do të prezantojë pengesën për nxënës të shumtë, të cilët megjithatë do të përfitonin nga dija e gjuhës së dytë. Ne jemi lëvizje për mësim efikas të gjuhës.

Komuniteti i Esperantos është një nga të paktët komunitete gjuhësore në shkallë botërore, folësit e të cilës janë pa përjashtim dy ose shumëgjuhësh. Çdo anëtar i komunitetit ka pranuar detyrën që të mësojë të paktën një gjuhë të huaj deri në gradën e të folurit. Në raste të shumta ajo i ka çuar në dije dhe dashuri ndaj gjuhëve të shumëta dhe përgjithësisht ndaj horizontit më të gjërë personal.
     Ne shpallim që anëtaret e të gjitha gjuhëve, të mëdha e të vogëla, do të duhej të dispononin mbi shansin real për përvetësimin e gjuhës së dytë deri në nivel të lartë komunikimi. Ne jemi lëvizje për dhënien e mundësisë së atij shansi.

Shpërndarja e pabarabartë e potencës ndërmjet gjuhëve është recetë për pasiguri konstante gjuhësore, ose nënshtrim direkt gjuhësore, në pjesën më të madhe të banorëve botëror. Në komunitetin Esperanto, anëtarët e gjuhëve të mëdha dhe të vogla, zyrtarisht dhe jo zyrtarisht, mblidhen mbi terren neutral, falë dëshirës reciproke për kompromis. Ekulibri i tillë ndërmjet të drejtave gjuhësore dhe përgjegjësive jep preçedencën për të evoluar dhe vlerësuar mbi zgjidhje të tjera ndaj pabarazisë gjuhësore e konflikteve gjuhësore.
     Ne shpallim që diferencat pontenciale ndërmjet gjuhëve groposin garancitë, të shprehura në aq dokumenta ndërkombëtare të trajtimit të barazisë pa dallim në gjuhë. Ne jemi lëvizje për të drejtat gjuhësore.

Qeveritë kombëtare duan të konsiderojnë diversitetin e madh të gjuhëve në botë si pengesë ndaj komunikimit, evolimit. Për komunitetin Esperanto, megjithatë, diversiteti gjuhësorë është burim konstant dhe i pashtershëm pasurie. Për rrjellojë, çdo gjuhë, si çdo specie e gjallë, është e vlefshme jo vetëm në vetvete, por meriton mbrojtje dhe përkrahje.
     Ne shpallim që politika e komunikimit dhe evolimit, në qoftëse ajo nuk është e bazuar mbi respektin e përkrahjen ndaj të gjitha gjuhëve dënon dhe çon drejtë vdekjes shumicën e gjuhëve të botës. Ne jemi lëvizje për diversitet gjuhësor.

C/do gjuhë çliron dhe burgos anëtarët e vet, duke u dhënë atyre mundësinë për të komunikuar ndërmjet tyre, duke penguar komunikimin me të tjerët. E planizuar si mjet komunikimi universal, Esperanto është një nga projektet e mëdhenj të emancipimit të njeriut, që funksionojnë-projekt që ka qëllim t'i mundësojë çdo njeriu të marrë pjesë si individ në komunikimin njerzorë me rrënjë të forta tek identiteti i vet vendas gjuhësor e kulturor, por jo me e kufizua atë nga ato.
     Ne shpallim që përdorimi ekskluziv i gjuhëve kombëtare në mënyrë të paevitueshme ngrepengesa ndaj lirive të vetshprehjes, komunikimit dhe asocimit. Ne jemi lëvizje për emancipim të njeriut.

Praga, Jul. 1996

Albana Esperanto-Ligo
SHENGJIN
LEZHE
ALBANIO