Bonvenon, aŭtodidaktismo!

En la momento de novjara kunĝojo, mi feste salutas vin okaze de la 100-jariĝo de UEA, la 60-jariĝo de la Universala Deklaracio de Homaj Rajtoj, kaj la Internacia Jaro de la Lingvoj 2008. Ĉi-jare, la parolantaroj de la malgrandaj lingvoj agos por plibonigi sian sanon - kaj la festemon, festoj nutras lingvojn; kontribuos al tiu agado nia jubileanta Asocio.

La novjara festado rekunigas familianojn - vizite aŭ telekomunike. Multaj parolantoj de la bengala lingvo, ekzemple, loĝas for de ĝiaj "hejmoj" en Bangladeŝo kaj la barata gubernio Okcidenta Bengallando. Ili aparte fortostreĉas por rekonektiĝadi al la lingvanaro. La samon faras aliaj elmigrintaroj, kiuj parolas hungare aŭ pole, japane aŭ katalune, malajale aŭ malagaŝe. Kion ni kontribuu al klopodoj por konservi la integrecon de la lingvanaroj?

La demando memorigas min pri tiu aŭtodidaktema junularo, al kiu gestis mia decembra alvoko fasoni ejojn de nova aŭtodidaktismo. La gejunuloj, teknike lertaj, fervore lanĉas retpaĝarojn kaj zorge ĝardenistas ilin. Ne nur pri tio temu, tamen. Niaj junaj gekolegoj - nutriĝantaj ĉefe ĉe retaj fontoj, tekste/ muzike/ bilde - estas malpli cerbolavitaj, ol ni estis, per la naciaj doktrinoj enkadrigitaj en la lerneja-universitata "eduko". Savas ilin la aŭtodidakteco, kiu internaciigas.

Kial ni ne konscias pri tiu elemento de gejunula skeptiko pri la nacia saĝo? Kial ĝi ne estas vaste diskutata? Parte pro la junulara kutimo ridetante hisi flagojn de generacia aparteco - surmurigi strasaĵojn por agaci, laŭtigi la muzikon por fortimigi. Siajn seriozojn junaj homoj flegas senkrie, do lasante al ni la taskon rimarki ilin. Ni devas fortostreĉe atenti ilian liberiĝon el la naciaj kaĝoj. Kaj ni esperantistoj estas inter la malmultaj, al kiuj povas gravi specife la malnaciemo de la kutimaj gejunulaj tendencoj.

Al kio tia konsciiĝo instigu nian diligentan kolegaron? La sugeston, ke geamikoj teknike lertaj, plejparte junaj, konstruu tutan maŝaron amikan al aŭtodidaktoj, mi faras kun la humilo de laika mezaĝulo. Al neteknikaj gekolegoj plejparte nejunaj (kaj al tajpemaj/ desegnemaj infanoj) mi proponas, ke ni enmetadu en la retpagharojn bunte utilan aron da Esperantaj materialoj - kaj igadu ilin elserĉeblaj. Por glate kunagi, ni bezonas de gejunuloj klarajn konsilojn, kiujn mi ĉi-pere petas: kion tuj tajpi kaj al kiu/j disponigi?

Evidente tia laboro konstruos transnacian pedagogion, helpos formi emancipitajn mondanojn - vidu nian strategian planon. Same evidente, temas kunflui kun jamaj junulaj preferoj kaj eviti la riskon de tedeco. Bone; kiamaniere tio rilatas al la konservado de etnaj lingvoj?

Nu, konsideru la diasporajn kaj do strebe rekonektemajn lingvanojn. Bengallingva knabo kreskanta en Hajderabado ne lernejas sialingve. Li lernas la bengalan aŭtodidakte. Plenkreskuloj ne povas instrui, sed nur helpi. Hodiaŭ tian aŭtodidaktan vivon oni agordas al la disponoj retaj. Tio invitas la Esperantan agordilon.

Esperanto kapablas liveri aŭtodidaktan ilaron por memklerigo modele taŭgan al individuoj kun aventuremo kombinanta la logikon kaj la fantazion. Se ni pionire ekkonstruos aŭtodidaktan ŝoseon, nia lingvo iĝos grava portanto de la aŭtodidaktismo. Due, se niaj vojfarantoj spontane, sen cinikaj ŝajnigoj, helpos konstrui kaj plibonigi tiajn ilarojn ankaŭ alilingve, tiam Esperanto komencos roli kiel interŝanĝejo de spertoj inter aŭtodidaktismoj en diversaj tiamaniere kultivataj lingvoj.

Nian sperton de malferma komunumo indas disponigi al aliaj komunumoj, al kiuj la hodiaŭo trudas malfermiĝojn kaj kulturajn ŝanĝiĝojn. La propono dividi kun aliaj memklerigan ilaron bazitan sur la diafana strukturo de neŭtrala lingvo daŭrigas la senkrian, nur popole kaj praktike funkciantan aliancon inter la neŭtrala UEA kaj la neneŭtrala SAT. Vi demandas kun miro: kiu alianco? Mi parolas i.a. pri la senkomenta akceptiĝo de PV kaj PIV kiel ĉiesaj referenciloj. Tiu kerno de la aŭtodidaktisma projekto de Lanti iĝis integra parto de la esperantista streba repertuaro; ne nur SAT-anoj kunagas por produkti novajn eldonojn de PIV.

Povas ja esti, ke tiuvoje Lanti intencis malkonstrui la naciojn, kun kies tradiciaj strukturoj la tiutempa neŭtrala (do naci-akcepta) movado liatakse tro intimiĝis. Sed la debatoj alilokiĝis. La tiamaj naivaj naciismo kaj sennaciismo ambaŭ bezonas rekonsideron nun - la nacioj disfalas tute alimaniere ol iu ajn atendis. Novaj geometrioj devigas krei novajn funkciilojn.

Al Lanti gravis la unika kapablo de Esperanto ligi kernan radikaron, afikse, al abunda foliaro. Li vidis en tiu laboristo-amike simpla aparato leksikan kernon de enciklopedia memklerigilaro por individuoj kuraĝe memstaremaj, do nacirezistaj. Ni hodiaŭigu lian aŭtodidaktan vojon kaj disponigu ĝin al aliaj, simile minacataj kaj simile kuraĝaj, lingvanaroj. Ni kunagu novjare-toste, pensonte pri strukturaj formaligoj sobre-poste.

Probal Dasgupta

Lastatempe aperis la kvinvoluma Internacia Bibliografio de Libroj kaj Artikoloj en la Modernaj Lingvoj kaj Literaturoj ("2006 MLA International Bibliography of Books and Articles in the Modern Languages and Literatures"), la jara bibliografio de la usona asocio pri modernaj lingvoj (Modern Language Association). La bibliografio kovras la fakojn lingvistiko, literaturo kaj folkloro trans ĉefe la okcidentaj lingvoj, sed kun kreskantaj kontribuoj ankaŭ el aliaj mondopartoj. En la volumoj de 2006 aperas entute 66884 eroj (kompare kun 67465 en la antaŭa jaro).

La paperaj volumoj estas kompilataj surbaze de la vasta elektronika datenbazo, kiu enhavas registrojn jam de kvindeko da jaroj, detale indeksitajn depost 1980. Tiu datenbazo estas konsultebla en la grandaj esplorbibliotekoj en ĉiuj partoj de la mondo.

Kompilas la bibliografion profesia teamo de trideko da bibliografoj en Novjorko kaj teamo de 131 volontulaj bibliografoj el diversaj mondopartoj. Jam de multaj jaroj, Esperanto havas fortan lokon en la bibliografio dank' al la laboro de Esperanto-kunlaborantoj. Nuntempe tiuj kunlaborantoj estas Detlev Blanke kiel Bibliografo kaj Humphrey Tonkin kiel ĉefbibliografo.

La subĉapitro pri Esperanto konsistas el ĝenerala sekcio plus sekcioj pri bibliografio, gramatiko, leksikologio (ankaŭ kun siaj subdividoj), morfologio, stilistiko, sintakso, tradukado kaj aliaj temoj.

Artikoloj kaj libroj pri literaturo en Esperanto normale aperas en la ĉapitroj, kiuj rilatas al la literaturaj produktoj de la koncerna lando. Tial William Auld aperas en la ĉapitro pri skota literaturo, Kálmán Kalocsay aperas en la ĉapitro pri hungara literaturo, kaj ĝeneralaj artikoloj pri Esperanto-literaturo foje aperas en la kvara volumo, pri ĝenerala literaturo. Sekve, malfacilas nombri la tutan sumon de eroj, kiuj iel rilatas al Esperanto. La indeksa volumo enhavas sub la kapvorto "Esperanto" proksimume 100 erojn, kiuj sendas uzantojn al aliaj partoj de la bibliografio. La celo estas listigi ĉiujn ĉefajn sciencajn librojn kaj artikolojn pri la lingvo kaj ĝia komunumo, kiuj aperis en la koncerna jaro. En la ĉapitro pri "Internaciaj Lingvoj", kie la plejparto de la eroj rilatas al Esperanto, aperas ĉi-foje entute 282 eroj (en 2005 temis pri 270).

Plej rimarkinde: el la cento da lingvoj, en kiuj registritaj dokumentoj estis verkitaj, Esperanto okupas la dekduan lokon (en 2005 ĝi okupis la dekan lokon). Pro la evidenta graveco de tiu ĉi parto de la laboro, d-ro Tonkin estis en 2005 nomita ano de la komitato de MLA, kiu respondecas pri la bibliografio. Li membros dum tri jaroj.

Tonkin aperigis ampleksan anglalingvan artikolon en la dua numero de 2007 de "Language Problems and Language Planning" (LPLP), kiu, sub la titolo "Recent Studies in Esperanto and Interlinguistics" (Lastatempaj studoj pri Esperanto kaj interlingvistiko) donas superrigardon de la evoluo de Esperantologio kaj interlingvistiko en la jaro 2006, surbaze de la kompila laboro de li kaj d-ro Blanke.

Claude Piron, Honora Membro de UEA, populara Esperanta verkisto kaj pedagogo kaj amata preleganto, forpasis la 22-an de januaro hejme en Gland, Svislando. Li naskiĝis en Namur, Belgio, en 1931.

Piron laboris kiel tradukisto-protokolisto por Unuiĝintaj Nacioj en Novjorko 1956-1961 kaj poste por la Monda Organizaĵo pri Sano i.a. en Ĝenevo, Azio kaj Afriko. Trejnita kiel psikanalizisto kaj psikoterapiisto, li komencis praktiki psikoterapion en 1969. Li instruis en la Psikologia kaj Edukscienca Fako de la Ĝeneva Universitato de 1973 ĝis emeritiĝo en 1994. Poste lia ĉefa aktiveco apud psikoterapia praktikado estis profesie trejni junajn psikoterapiistojn.

Claude Piron esperantistiĝis en 1942. Li membriĝis en Tutmonda Junular-Organizo TJO (la posta TEJO) en 1946 kaj en UEA en 1947. Ekde 1958 li estis dumviva membro de UEA. En 1958 li kunfondis Esperanto-klubon ĉe UN en Novjorko kaj fariĝis ties unua prezidanto. De aprilo 1963 ĝis majo 1966 li estis redaktoro de "Svisa Espero". Li prelegis pri sia scienca fako i.a. en Someraj Universitataj Kursoj en Lieĝo; la kursoteksto aperis ankaŭ presite, "Kiel personeco sin strukturas?" (1978). Dum la 64-a UK en Lucerno en 1979 Piron estis rektoro de Internacia Somera Universitato. Membro de la Akademio de Esperanto li estis de 1979 ĝis 1988.

Jam frue Piron ekverkis en Esperanto, gajnante premiojn en la poezia branĉo de la Belartaj Konkursoj de UEA en la jaroj 1954-1956. Per la publikigo de la furora verko "Ĉu vi kuiras ĉine?" (1976; 2-a eld. 1996) komenciĝis por Piron fekunda verkoperiodo kun la pseŭdonimo Johán Valano, dum kiu aperis la poemaro "Malmalice" (1977; 2-a eld. 2001), kvar pliaj krimromanoj en la "Ĉu"-serio, la krimrakontaro "Ĉu rakonti novele?" (1986) kaj la sciencfikcia romano "Tien" (1997). Al la populareco de lia prozo kontribuis la vigla rakontado kaj la facila sed esprimforta lingvaĵo. Piron estis granda porparolanto de lingvo, kiu evitas novismojn kaj klopodas efike eluzi proprajn eblojn de la Esperanta vortprovizo. Siajn principojn li klarigis profunde kaj polemike, interalie per psikologiaj eltrovoj, en la libro "La bona lingvo" (1989; 2-a eld. 1997) kaj li aplikis ilin tute precipe en facillingvaj rakontoj por "Kontakto" en la 90-aj jaroj kaj en didaktike verkitaj romanetoj por komencantoj. Eksterordinare furora fariĝis la krimromaneto "Gerda malaperis" (1983), multfoje represita kaj vendita en miloj da ekzempleroj. La kantokasedo "Frandu piron" (1982) atestas pri lia spriteco kaj multflankeco.

Claude Piron famiĝis ankaŭ kiel unu el la plej elstaraj kaj vervaj pledantoj por Esperanto kiel solvo de la lingva problemo en la internacia komunikado. Krom en Esperanto-aranĝoj, i.a. dufoje en la Malferma Tago de la Centra Oficejo de UEA, li faris sennombrajn prelegojn antaŭ ne-esperantista publiko, i.a. en seminario ĉe Unesko (1986) kaj dum studotago en la Eŭropa Parlamento (1993), kie li traktis la psikologian reziston al la pristudo de lingva komunikado. Li publikigis diverslingve multajn artikolojn pri internacia kaj interkultura komunikado. Por la serio de Esperanto-dokumentoj li verkis plurajn kajerojn, i.a. "Esperanto: ĉu eŭropa aŭ azia lingvo?" (1977) kaj "Psikologiaj reagoj al Esperanto" (1988). Lia ĉefverko ĉi-kampe estas la franclingva libro "Le défi des langues" (1994), psikanalizo de la internacia komunikado kaj priskribo de Esperanto kiel reale funkcianta lingvo.

Universala Esperanto-Asocio aljuĝis al Claude Piron du el siaj plej gravaj distingoj. En 1994 li ricevis la Premion Onisaburo Deguĉi pro sia kontribuo al la antauenigo de internacia amikeco per Esperanto. En 1998 li fariĝis Honora Membro de UEA.

Osmo Buller, la ĝenerala direktoro de UEA, vizitis Kubon de la 2-a ĝis la 9-a de februaro laŭ invito de Kuba Esperanto-Asocio. La celo de lia vizito estis esplori la kondiĉojn por okazigi la Universalan Kongreson de Esperanto en Havano en la jaro 2010. Kun subteno de ŝtataj, urbaj kaj turismaj aŭtoritatoj KEA invitas la esperantistan mondrenkontiĝon al Kubo jam por la dua fojo. Unuafoje la UK, la 75-a, sukcese okazis en la kuba ĉefurbo en julio 1990.

Buller renkontis funkciulojn de diversaj instancoj, kies sinteno al la reokazigo de UK estas tre entuziasma. Li estis akceptita i.a. de s-ro Fernando Rojas, vicministro pri kulturo, kaj s-ro Conrado Martínez, prezidanto de la Kuba Kongresa Buroo kaj antaŭe urbestro de Havano. Krome li renkontis funkciulojn de la Ministerio pri Turismo, Kuba Libroinstituto, Fremdlingva Eldonejo José Martí, la nacia flugkompanio Cubana kaj Radio Havano. Grava estis la rekonatiĝo de Buller kun la kongresejo, kiu en 1990 donis perfektajn kondiĉojn por la UK. Intertempe ĝi estis renovigita, kun alkonstruo de hotelo, kie la kongresejo disponas pri pliaj salonoj. La ĝenerala direktoro vizitis multajn hotelojn kaj restoraciojn, admirante la multobliĝon de ilia nombro kaj entute la radikalan disvolviĝon de turismo en Kubo dum la pasintaj 18 jaroj. Unu tagon li pasigis en la fama strandparadizo Varadero ĉ. 140 kilometrojn oriente de Havano.

Dum la vizitoj al unuopaj lokoj Buller estis akompanata de estraranoj de Kuba Esperanto-Asocio. Buller ankaŭ kunsidis kun praktike la tuta estraro de KEA dufoje en la bela sidejo de la Asocio. Surpriza kaj agrabla estis la konatiĝo kun s-ro Abdel Fattah Ezzeldin, ambasadoro de Egiptio, kiu lernis Esperanton en 1982 en Budapeŝto. Li invitis Buller kun reprezentantoj de KEA al sia rezidejo por vespermanĝo, kiun ĉeestis ankaŭ la ambasadoroj de Jamajko, Kamboĝo kaj Pollando, honora konsulo de Finnlando, direktoro de la oficejo de Unesko por la Kariba regiono, kaj prezidantino k.a. funkciuloj de la Nacia Unesko-Komisiono de Kubo. Dum la vespero la ambasadoro pruviĝis lerta pledanto por Esperanto, kiu kun siaj Esperanto-kolegoj kompetente respondis al plej diversaj demandoj de la ne-esperantistaj gastoj.

Ĵaŭdon, la 7-an de februaro, okazis en la teatro de la Nacia Biblioteko José Martí simpozio pri la 100-jariĝo de UEA, kun partopreno de ĉ. 100-kapa publiko. La festparolanto estis Osmo Buller, kiu laŭdis la simpozion kiel "eble la unuan grandan aranĝon omaĝe al la jubileo de UEA". Pri sia esperantisteco kaj idealoj kaj avantaĝoj de la lingvo verve parolis ambasadoro Abdel Fattah Ezzeldin. Prelegojn pri la historio de la movado en Kubo kaj ĝiaj ligoj kun UEA faris la prezidanto de KEA Julián Hernández Angulo, kunordiganto de la Amerika Komisiono de UEA Maritza Gutierrez González, kaj la estraranoj de KEA Juan Ramón Rodríguez kaj Alberto Fernández-Calienes Barrios. Kiel omaĝon de la kuba esperantistaro al la forpasinta Claude Piron aktorino Yoandra Isabel Rodríguez deklamis lian poemon "La sufero de l´aliaj". Poemojn de Aquiles Nazoa kaj L.L. Zamenhof deklamis aktorino Georgina Almanza.

Lige kun esploroj pri estontaj UK-oj la ĝenerala direktoro de UEA havas en sia vojaĝplano almenaŭ Moskvon, kien li planas iri en majo.

Por la Internacia Tago de la Gepatra Lingvo, la 21-a de februaro, la Estraro de UEA adoptis jenan deklaron:

La Internacia Tago de la Gepatra Lingvo akiras aldonan signifon en tiu ĉi jaro, kiun la Ĝenerala Asembleo de Unuiĝintaj Nacioj deklaris Internacia Jaro de Lingvoj. Kiel s-ro Koichiro Matsuura, la Ĝenerala Direktoro de Unesko, rimarkas, "en la daŭro de kelkaj generacioj, pli ol 50% el la 7000 lingvoj parolataj en la mondo povos malaperi". Nun estas uzata malpli ol kvarono el ili en lernejoj kaj ciberspaco, kaj la plimulton oni uzas nur sporade. Miloj da lingvoj malgraŭ tio ke ĉiu estas regata de homgrupo, kiu ĝin uzas kiel ĉiutagan komunikilon, forestas el la eduksistemoj, komunikaj rimedoj, eldona industrio kaj ĝenerale el la publika sfero. Universala Esperanto-Asocio konsentas, ke alfrontas la homaron baldaŭa katastrofa kultura malriĉigo.

Tiu ĉi perdo de la lingva diverseco, kiu okazas multe pli rapide ol la perdo de la biologia diverseco, jam faras seriozajn defiojn al internaciaj iniciatoj kiel Edukado por Ĉiuj (EPĈ) kaj la Jarmilaj Evoluigaj Celoj aprobitaj de Unuiĝintaj Nacioj en 2000. Per la ses celoj de EPĈ, oni volas plenumi ĝis 2015 la lernado-bezonojn de ĉiuj infanoj, gejunuloj kaj plenkreskuloj:

Celo 1: Plivastigi la prizorgadon kaj edukadon dum la frua infanaĝo;
Celo 2: Disponigi senpagan kaj devigan elementan edukadon al ĉiuj;
Celo 3: Antaŭenigi lernadon kaj vivlertojn por junuloj kaj plenkreskuloj;
Celo 4: Pligrandigi je 50% la alfabetecon inter plenkreskuloj;
Celo 5: Atingi ĝis 2005 seksan samnombrecon kaj ĝis 2015 seksan egalecon en edukado;
Celo 6: Plibonigi la kvaliton de la edukado.

Universala Esperanto-Asocio kredas, ke la plifortigado de la gepatra lingvo ludas esencan rolon por ĉiu el la ses celoj de EPĈ. Ni tute konsentas kun Unesko, ke ni devas evoluigi kaj realigi "lingvopolitikojn ebligantajn al ĉiu lingvokomunumo la uzon de ties gepatra lingvo kiel eble plej vaste kaj ofte, ankaŭ en la edukado, apud la rego de iu nacia aŭ regiona lingvo kaj iu internacia lingvo."

Kiel tutmonda komunumo, kiu dum pli ol jarcento jam montras vivantan ekzemplon de efika, interkultura komunikado, Universala Esperanto-Asocio

• bonvenigas la atenton de la internacia komunumo al lingvaj defioj;
• reasertas sian firman ligon al la bezono de gepatralingve bazita altnivela plurlingvismo;
kaj
• invitas la internacian komunumon studi la meritojn de Esperanto kiel long-perspektiva, plutenebla solvo.

Per "Vojaĝo en Esperanto-lando" akademiano Boris Kolker fariĝis ĉampiono de la Esperanta libromerkato ankaŭ en la jaro 2007. Lia perfektiga kurso, kiu samtempe estas enkonduko en la Esperanto-kulturon, gajnis la unuan lokon jam en la sesa sinsekva jaro, kio ne sukcesis al alia libro dum tiuj pli ol 30 jaroj, dum kiuj la Libroservo de UEA aperigis furorlistojn de siaj vendoj. Ekde 2002 vendiĝis 2568 ekz. de la libro de Kolker; el ili 295 pasintjare.

Ĉi-kune aperas du listoj. Tiun de totalaj vendoj influas kvantaj mendoj de aliaj libroservoj. La alia listo dokumentas unuekzemplerajn vendojn al individuaj klientoj poŝte aŭ surloke en Roterdamo. En la listo de ĉiuj vendoj estas 11 eldonaĵoj de UEA/TEJO; en tiu de unuopaj vendoj ili estas 8 el 20. La vendoj en la kongresa libroservo estas enkalkulitaj en la statistiko de ĉiuj vendoj.

La adresaro de Pasporta Servo, tradicia rivalo de Kolker, vendiĝis en 276 ekzempleroj. La reeldono de "Vivo de Zamenhof" de Edmond Privat en redakto de Ulrich Lins, kvankam aĉetebla nur ekde aŭgusto, atingis la trian lokon (245). Ĝin sekvas "Lingvo kaj popolo" de Humphrey Tonkin (232), kiu siavice staras ĉe la pinto de unuekzempleraj vendoj (44). Tre sukcesan lanĉon spertis la lernolibro de Stano Marĉek, "Esperanto per rekta metodo" (179). Ĝi aperis ankaŭ en multaj aliaj lingvoj, el kiuj la japana eldono, evidente dank' al la vendado en la UK, sukcesis eniri la liston de totalaj vendoj.

Ĉar diskoj kutime ne atingas furorlistojn, estas notinde, ke la abund-enhava "Esperanto elektronike" eniris la grandan liston por la dua fojo kun 111 vendoj. Ĝojiga estas ankaŭ la sukceso de la unua volumo de "Beletra Almanako", kiu aperis sur la merkato fine de septembro sed malgraŭ malmulta tempo atingis la kvaran lokon ĉe unuopaj vendoj (34ekz.).

La vendoj sumiĝis je 121 172 eŭroj. Kompare kun la bona jaro 2006 okazis malkresko de 12 747 eŭroj pro la tradicie malpli bona debito de la kongresa libroservo, kiam UK okazas ekster Eŭropo. Hazarde la vendosumo preskaŭ precize egalas tiun en 2004, kiam la antaŭan fojon la UK okazis en Azio kaj la vendoj sumiĝis je 121 374 eŭroj. La Libroservo de UEA vendis entute 2214 diversajn titolojn. Nur de 84 el ili estis venditaj pli ol 10 ekzempleroj kaj 1080 vendiĝis nur en unu ekzemplero, dum 3306 titoloj allogis dum la jaro neniun klienton.

VENDOJ ENTUTE

VENDOJ UNUOPAJ

* Eldonaĵo de UEA/TEJO. La prezoj estas aktualaj nerabatitaj vendoprezoj.

La Jokohama UK faris el Japanio superpotencon en la membrostatistiko de UEA en 2007. La nombro de individuaj membroj en la pasintjara kongreslando pli ol duobliĝis: el 410 en 2006 al 858. Kun 991 aligitaj membroj Japanio liveris entute 1849 membrojn de UEA kaj gajnis la unuan lokon ankaŭ en la suma statistiko de ambaŭ specoj de membreco, same kiel en 2006, sed tiam la diferenco kun Germanio estis nur 84, dum en 2007 ĝi estis 572.

En multaj landoj la efiko de UK al la membriĝoj estis minusa. Estis entute 6011 individuaj membroj; en 2006 ili estis 6066. Perdis precipe la landoj, kie la Florenca UK akcelis membriĝojn en 2006, i.a. Francio (-121), Italio (-84), Hispanio (-43) kaj Svislando (-30). Tamen, la ĝenerala malkresko ne okazis pro UK sed pro tio, ke IJK estis malpli granda ol en 2006. La malplimultiĝo de junaj (malpli ol 30-jaraj) membroj estis pli granda ol la ĝenerala malkresko. La nombro de junaj individuaj membroj de UEA -- samtempe individuaj membroj de TEJO -- estis 394 (-121). En 2008 TEJO tamen denove antaŭvidas pli grandan IJK kaj sekve ankaŭ rekreskon de siaj individuaj membroj.

La distribuo inter la diversaj kotizkategorioj estis: Membroj kun Gvidlibro 386 (375 en 2006), Membroj kun Jarlibro 1468 (1308), Junaj Membroj kun Jarlibro 229 (342), Membroj-Abonantoj 2825 (2862), Junaj Membroj-Abonantoj 128 (132), Dumvivaj Membroj 809 (824), Junaj Dumvivaj Membroj 24 (25), Dumvivaj Membroj kun Jarlibro 58 (50), Junaj Dumvivaj Membroj kun Jarlibro 13 (16), Honoraj Membroj 63 (64), Membroj de Honora Patrona Komitato 8 (8).

Apud Japanio, almenaŭ 100 individuajn membrojn liveris Francio (548), Germanio (514), Brazilo (344), Usono (330), Nederlando (249), Italio (204), Svedio (164), Finnlando (156), Rusio (151), Britio (149), Belgio (148), Hispanio (143), Ĉinio (141), Hungario kaj Pollando (po 100).

La nombro de aligitaj membroj estis 11477 (-255). Temas pri tiuj membroj de la aliĝintaj landaj asocioj, kiuj ne estas individuaj membroj de UEA. Kun 1051 aligitaj membroj la landa asocio de Ĉinio sola superis la limon de 1000. Sekvis la asocioj en Japanio (991), Germanio (763), Italio (737), Belgio (513), Pollando (500), Britio (391), Usono (385), Francio (332) kaj Svedio (326). La aliaj asocioj pagis por malpli ol 300 membroj. Inter la aligitaj membroj tiuj malpli ol 30-jaraj estas samtempe aligitaj membroj de TEJO. Ili nombris 1979, kio signifis malkresketon de 20 membroj.

La tuta membraro de UEA, t.e. individuaj kaj aligitaj membroj kune, estis 17488. En 2006 ĝi estis 17798; sekve okazis malkresko de 310. Daŭras do la falanta tendenco. Dek jarojn pli frue, en 1997, UEA havis 20131 membrojn, kiuj konsistis el 7113 individuaj kaj 13018 aligitaj membroj. Ekde 1999 la suma nombro insiste restas sub 20000.

Ĉefe pro la malkresko de individuaj membroj, falis ankaŭ la nombroj de pagitaj abonoj al la revuoj de UEA kaj TEJO. La oficiala organo de UEA, "Esperanto", nombris 4017 pagitajn abonojn (-72), kaj la socikultura revuo de TEJO, "Kontakto", 745 abonojn (-148).

Laŭlanda statistiko de la membraro de UEA troviĝas en la aprila numero de "Esperanto".

Du semajnojn antaŭ la 93-a Universala Kongreso en Roterdamo (19-26 julio) la nombro de ĝiaj aliĝintoj atingis 1766 el 73 landoj. Same kiel en multaj aliaj jaroj, ankaŭ ĉi-foje plej multnombre reprezentita estas Francio kun 212 aliĝintoj. La dua loko en la fina statistiko decidiĝos nur dum la surloka aliĝado, ĉar komence de julio la diferenco inter Germanio kaj Nederlando estis apenaŭa: respektive 163 kaj 158 aliĝintoj. La plej granda grupo de ekster Eŭropo venos el Japanio, kiu jam anoncis 127 kongresanojn.  Pli ol 50 esperantistoj aliĝis krome el Rusio (90), Belgio (79), Litovio (67), Pollando (54) kaj Britio (53).  

La Alta Protektanto de la jubilea UK estas s-ino Gerdi A. Verbeet, prezidanto de la Dua Ĉambro de la Regna Delegitaro, t.e. la nederlanda parlamento. En la Honora Komitato membriĝis eminentuloj de la urba kaj tutanda publika vivo, i.a. la Komisaro de la Reĝino en Sud-Holando J. Fransen, prezidantino de la Nacia Unesko-Komisiono B.E. van Vucht Tijssen, sociologo Abram de Swaan, verkisto kaj la "nokta urbestro" de Roterdamo Jules Deelder, kaj verkisto Peter Bulthuis, nepo de la Esperanta aŭtoro H.J. Bulthuis. 

Prof. d-ro Lee Chong-Yeong, eksa prezidanto de UEA, forpasis post elĉerpa malsano la 4-an de julio en la aĝo de 76 jaroj. Lee naskiĝis la 13-an de februaro 1932.  Li studis ĉe la universitatoj Yeungnam (Koreio), Hawaii kaj Harvard (Usono) kaj doktoriĝis pri komerca ekonomiko en la Universitato de Kobe (Japanio). Dum sia profesia kariero li estis ĉefo de la merkatuma grupo de la UN-organizo pri Nutraĵo kaj Agrikulturo, kaj profesoro de la Kyungpook Ŝtata Universitato (Korea Respubliko). Li estis ĉefkonsilanto de la Korea Industria kaj Evoluiga Instituto, gastprofesoro de la Universitato de Kobe, honora profesoro de la Nankaj-Universitato (Ĉinio) kaj orda profesoro de la Akademio Internacia de la Sciencoj San Marino.

Lee Chong-Yeong lernis Esperanton aŭtodidakte en 1948. Li estis prezidanto de Korea Esperanto-Asocio (1994-95, 1998-2001), prezidanto de UEA (1995-1998) kaj vicprezidanto de UEA (2001-2004). Kiel prezidanto de UEA li distingiĝis kiel dinamika kaj iniciatema gvidanto, kies plena sindediĉo al Esperanto, sincereco kaj persona ĉarmo faris lin amata de ĉiuj. Li kuniniciatis la unuan Nitobe-simpozion en la Universala Kongreso en Prago en 1996 kaj la Manifeston de Prago, kiu, subskribita de pli ol 13000 esperantistoj, plu restas la gvida dokumento pri la celoj de la Esperanto-movado. En 1996 prezidanto Lee lanĉis Kampanjon 2000, kiu kune kun la Manifesto de Prago katalizis senteblan pliaktiviĝon en UEA kaj la cetera movado.

Lee Chong-Yeong verkis "Esperanto en la 21-a jarcento" (2001), "Esperanto, la lingvo de la 21-a jarcento" (en la korea, 2001), "Esperanto kaj internaciaj organizaĵoj" (2003) kaj "80-jara historio de la korea Esperanto-movado" (en la korea, 2003), "Ridante lernu" (2007), kaj "Elektitaj Zamenhofaj proverboj" (2008). Li ankaŭ havis esencan rolon en la estigo de la Esperanta eldono de "Historio por malfermi estontecon" (2007),  libro pri la moderna historio de Ĉinio, Japanio kaj Koreio.

En 2004 Lee Chong-Yeong estis elektita honora membro de UEA pro liaj elstaraj meritoj por UEA kaj tutmonda Esperanto-movado. Li estis ankaŭ honora prezidanto de Korea Esperanto-Asocio. La ĉina ŝtato dekoraciis lin per la Medalo de Entuziasma Subteno de Konstruo kaj Kunlaboro por Ĉina Amikeco, kaj la prezidento de Vjetnamio per la Medalo de Entuziasma Subteno por la Vjetnama Esperanto-Movado.

Unu el la plej viglaj programeroj de ĉiu Universala Kongreso estas la aŭkcio, kiu ankaŭ en la Roterdama UK kompreneble ne mankos. Kiel aŭkciestro funkcios denove Humphrey Tonkin, kies antaŭaj gvidadoj rikoltis karakterizojn kiel 'spektaklo' kaj 'piroteknikaĵo'.

La ĉi-jara aŭkcio okazos vendredon, la 25-an de julio, de 16h00 ĝis 17h30. Oni proponos ĉ. 50 librojn k.a. esperantaĵojn, vendotajn profite al la Volontula Fondaĵo de UEA. Unuafoje ankaŭ tiuj, kiuj ne partoprenos en la UK, povas konkursi pri parto de ili per retaj ofertoj. Kiam la surloka ofertado en la UK haltos je iu prezo, oni kontrolos, ĉu rete estis ofertita pli alta prezo por la koncerna objekto. Se venis pli altpreza propono, la surloka proponinto de la plej alta prezo rajtos ankoraŭ plialtigi sian proponon. Se gajnos la reta proponinto kaj la aŭkciaĵo devos esti sendita poŝte, la kliento devos aldone pagi la verajn sendokostojn, krom se la prezo de la aŭkciaĵo superos 75 eŭrojn.

Depende de la populareco de tiu ĉi unua provo, oni daŭrigos kaj plivastigos la retan dimension de la kongresa aŭkcio en estonteco kaj eventuale okazigos retajn aŭkciojn ankaŭ inter UK-oj.

Oni sendu la ofertojn al la adreso aukcio @ co.uea.org. Oni konsideros la ofertojn, kiuj alvenos plej laste merkredon, la 23-an de julio.

Jen la aŭkciaĵoj, pri kiuj eblas konkursi rete:

• Unua premio: Mikaelo Gishpling (Israelo) pro "Rekviemo";
• Dua premio: Gerrit Berveling (Nederlando) pro "Mortis la Dioj";
• Tria premio: Jean-Marie Ries (Luksemburgio) pro "Tiu vino" kaj "Lastaj pensoj de mortanta poeto".

• Unua premio: Lena Karpunina (Rusio) pro "Ordinara vizaĝo";
• Dua premio: Sten Johansson (Svedio) pro "Kemio";
• Tria premio: Lena Karpunina (Rusio) pro "Novaj tempoj".

• Unua premio: ne aljuĝita;
• Dua premio: Luiza Carol (Israelo) pro "Esperantismo kaj vegetarismo: similaj trajtoj";
• Tria premio: ne aljuĝita;
• Honora mencio: Pieter Doumen (Belgio) pro "Lingvo: trezoro de la popolo".

• Unua premio: ne aljuĝita;
• Dua premio: Geraldo Mattos (Brazilo) pro "Amo  ne murdas";
• Tria premio: ne aljuĝita.

• Partoprenis neniu valida konkursaĵo.

Ĉi tiu kongreso okazas je tute taŭga momento: duone tra la Internacia Jaro de Lingvoj 2008. Kiel esenca dimensio de homa ekzistado, lingvoj ĉiam estis en la kerno de la misio de Unesko, kaj ni ludas gvidan rolon en la kunordigado de agadoj tra la jaro. Fakte, lingvoj estas menciitaj en la unua artikolo de nia Konstitucio, kiu diras ke la celo de la organizo estas kontribui al paco kaj sekureco, stimulante kunlaboradon inter la nacioj per edukado, scienco kaj kulturo por antaŭenigi universalan respekton por justeco, por la regado de leĝoj kaj por la homaj rajtoj kaj fundamentaj liberecoj (...) sendistinge pri raso, sekso, lingvo aŭ religio.

Ĉi tiu vizio daŭre gvidas la laboron de la organizo, kaj je la labora kaj je la normiga niveloj, en ĉiuj niaj kampoj de kompetento: edukado, sciencoj, kulturo kaj komunikado. Ni laboras por antaŭenigi plurlingvan edukadon kaj multlingvismon en ciberspaco, por savi endanĝerigitajn lingvojn, plifortigi indiĝenajn lingvojn kiel portilojn de scienca scio kaj scipovo, kaj por analizi la ligojn inter la praktikado de lingvoj kaj sociaj transformiĝoj. Nian agadon en la kampo de lingvoj antaŭnelonge plifortigis la kreado de Intersektora Platformo por Lingvoj kaj Multlingvismo.

Plie, Unesko laŭ sia propra naturo estas multlingva organizo: niaj gvidaj organoj laboras per naŭ lingvoj, kaj multaj paĝoj kaj temoj en nia Unesko-retejo estas seslingvaj.

Estante centra por la identeco de individuoj kaj reprezentante strategian faktoron por daŭrigebla evoluo, multlingvismo estas nuntempe, en epoko de tutmondiĝo, pli ol iam ajn ŝlosila temo por la estonteco de la homaro. Tial la slogano, kiun ni kreis por la Internacia Jaro de Lingvoj esprimas klare sed elokvente, ke lingvoj gravas.

Kongrue kun la senĉesaj klopodoj faritaj de ĉiuj esperantistoj en la mondo tra la lastaj jardekoj, la 93-a Universala Kongreso de Esperanto reprezentas unikan kontribuon al la afero de lingva diverseco.

Tial mi deziras al Universala Esperanto-Asocio, al la organizantoj de la kongreso kaj al ĉiuj partoprenantoj plenan sukceson en iliaj diskutadoj.

Koichiro Matsuura

Ĝenerala Direktoro de Unesko

UEA ĉeestis aktive en la tritaga Socia Forumo de la Homrajta Konsilio de Unuiĝintaj Nacioj en Ĝenevo (1-3 septembro), kiu traktis la malriĉecon en la mondo. Kiel reprezentantoj de UEA partoprenis tuttempe Charmian Common kaj Stefano Keller, kaj en la unua tago Cesco Reale. Je du okazoj reprezentanto de UEA intervenis alparolante la Forumon.

Post trastudo de la diskuttemoj kaj la sperto dum la unua tago, la delegitoj de UEA decidis interveni en la konkluda periodo. Krom la necesaj informoj pri la proceduro, ili ricevis tre utilajn konsilojn kaj sugestojn de Francoise Mandallaz, kunlaborantino de la ĉefo de la UN-oficejo por ligoj kun NRO-j, Ricardo Espinosa, kiu prelegis en la aprila Datrevena Simpozio de UEA pri lingvaj homaj rajtoj. "Kun s-ino Mandallaz ni jam havis agrablajn kontaktojn dum la organizado de la Simpozio. Ankaŭ ĉi-foje ŝi helpis nin, kvazaŭ ŝi deĵorus tie kiel konsilanto de la esperantistaj intervenantoj", diras Stefano Keller.

Laŭ Keller, pro strategiaj kialoj la reprezentantoj de UEA modifis sian planon kaj anoncis sian unuan alparolon jam por la dua tago kadre de la diskuto post la parolado de Anna Biondi el la Internacia Sindikata Konfederacio. Same kiel Espinosa, ankaŭ ŝi estis konata al la UEA-delegacio kiel preleginto en la aprila Simpozio en sia rolo de vicprezidanto de la Ĝeneva NRO-komunumo.

Keller prezentis proponon de UEA pri kunlaboro por tradukado kaj disvastigo de la konkluda dokumento de la Forumo en Esperanto kaj kelkaj lingvoj aliaj ol la ses oficialaj lingvoj de UN. Post lia interveno Anna Biondi anoncis publike, ke ŝi jam havas kun si informilojn por doni al "miaj esperantistaj amikoj" por la tradukado. La duan fojon UEA intervenis en la konkluda parto, kiam Keller komencis sian paroladon per danko al la interpretistoj pro ilia signifa kaj granda laboro kaj finis memorigante pri la esperantista propono al la Forumo. Ambaŭfoje la prezidanto de la Forumo, Mousa Burayzat, konstanta reprezentanto de Jordanio ĉe UN en Ĝenevo, reagis tre pozitive. Dum paŭzo li kontente malkovris, tra la retejo de la UEA-komisiono pri Meza Oriento kaj Norda Afriko, ke la 1-a Mezorienta Kunveno esperantista meze de aprilo okazis ĝuste en lia lando.

Ankaŭ aliaj ĉeestantoj interesiĝis pri Esperanto post aŭdo pri ĝi kaj prenis informilojn ekspoziciitajn ĉe la enirejo de la salono. Stefano Keller kaj Charmian Common rakontas: "Ni rimarkis, ke nia duopa ĉeesto havis pozitivan efikon, ĉar oficistoj de UN kaj aliaj forumanoj aŭdis nin paroli inter ni en Esperanto kaj tiel povis konvinkiĝi, ke ĝi estas vera lingvo."

La Forumo estis bona okazo por ligi novajn kontaktojn kaj plifortigi tiujn kun prelegintoj de la Datrevena Simpozio, el kiuj ĉeestis, krom Anna Biondi, ankaŭ ŝia antaŭulo kiel prezidanto de la NRO-komunumo, Renate Bloem, kaj ambasadoro Ronald Barnes el Alasko. Reprezentantoj de ŝtatoj kaj de NRO-j dum la tri tagoj kelkfoje aŭdis pri Esperanto. Interalie, antaŭ ĉiu diskutperiodo la prezidanto anoncis, kiuj intervenos, kaj rediris la nomon de la organizaĵo antaŭ ties ekparolo. La lastan tagon eĉ surtabla anglalingva ŝildo anoncis la apartenon de Charmian Common kaj Stefano Keller, sidantaj malantaŭ ĝi, al Universala Esperanto-Asocio.

La tekstoj de la esperantistaj intervenoj estos senditaj al la organizintoj de la Forumo en la oficialaj UN-lingvoj. Ekzistas ankaŭ esperanta versio, kiu servis kiel bazo por plutradukoj alilingven. La originala franca teksto de la unua alparolo estas jam rete legebla je http://uri.fi/LC/. La dua interveno (kies teksto same aperos en la reto), malpli longa kaj improvizita, estas aŭskultebla rete je http://uri.fi/YN/. La alilingvaj versioj kaj ĉiuj dokumentoj rilataj al la partopreno de UEA en la Socia Forum 2008 estos publikigitaj en la retejo de la Agado por Lingvaj Rajtoj (ALR) je http://www.lingvaj-rajtoj.org/eventoj/.

Dum la 93-a UK en Roterdamo la Eldona Fako de UEA prezentis kvin tute novajn librojn kaj unu reeldonon. La jubileo de UEA kaj la okazigo de la UK en ĝia hejmurbo katalizis pli multnombran samtempan lanĉon de novaĵoj ol kutime.

Okaze de la 100-jariĝo de Universala Esperanto-Asocio aperis Utila Estas Aliĝo, 126-paĝa abunde ilustrita libro de la renoma movada historiisto Ulrich Lins. Sian titolon ĝi transprenis de iama varbreklamo de UEA. La libro estas intereskapta enkonduko en la eventoplenan historion de UEA kaj nepre rekomendinda kiel kleriga legaĵo por ĉiu esperantisto. Krom la ĝenerala historia trarigardo Tra la unua jarcento de UEA, ĝi enhavas artikolojn pri Hector Hodler, la fondinto de la Asocio, kaj pri Ivo Lapenna, la konstruinto de la moderna UEA. La libron kompletigas listoj de la prezidantoj kaj direktoroj de UEA, kaj de la redaktoroj de Esperanto, laŭjara kroniko de la Esperanto-movado, kaj bibliografio. Temas pri grafike alloga eldonaĵo, kun pli ol 100 fotoj, inter kiuj multaj tre maloftaj. (Prezo: 15,00 EUR.)

Humphrey Tonkin verkis libron, kies ĝenro surprizas tiujn, kiuj konas lin kiel aŭtoron pri tute alispecaj temoj. Tuj apude, 56-paĝa, estas gvidilo pri la najbaraĵo de la Centra Oficejo en Roterdamo, konata al Tonkin pro vizitoj dum preskaŭ kvin jardekoj. Mi ĉiam estis scivolema pri la historio de la kvartalo en kiun la hazardo deponis UEA, li diras. Tiu ĉi eta gvidilo estas frukto de tiu scivolemo kaj de miaj lastatempaj promenadoj. Ĝi ne celas doni ĉiujn detalojn pri konataj lokoj, sed ĉefe atentigi pri tiuj aferoj, kiujn alikaze la vizitanto al nia oficejo preteratentus kaj ĝi celas vivigi la historion por faciligi la kontakton inter vizitantoj kaj la ĉirkaŭaĵo. Por la libro kunlaboris du loĝantoj de la kvartalo: ĵurnalisto kaj urba historiisto Peter Bulthuis – nepo de la Esperanta verkisto H.J. Bulthuis – kaj Francisco Veuthey, kiu dezajnis ĝin. (Prezo: 7,50 EUR.)

Louis Couperus (1863-1923) estas nederlanda verkisto, kiu ĝuis ankaŭ internacian famon komence de la 20-a jarcento, sed kies verkoj poste ial falis en forgeson por pluraj jardekoj. Lastatempe li estis remalkovrita kaj liaj verkoj estis filmitaj por televido kaj kino. Tiu renesanco etendiĝis ankaŭ al Esperanto, konvene lige kun UK en Nederlando. La eldonejo Kava-Pech lanĉis lian romanon Fatalo kaj UEA mem reprezentan kolekton de rakontoj titolitan Pri vagabondoj kaj friponoj, pri damoj kaj kavaliroj. Ambaŭ estas tradukitaj de akademiano Gerrit Berveling. La rakontaro donas bonan bildon pri la multflanka verkaro de la nederlanda majstro, kies paletro variis de la Romia Imperio tra psikologie-realismaj verkoj ĝis mitologiaj romanoj, ĝenro, kiun li inventis. (Prezo: 9,90 EUR.)
 
En Naturaj vortordoj en Esperanto Wim Jansen, estro de la katedro pri interlingvistiko kaj Esperanto ĉe la Universitato de Amsterdamo, resumas temojn de sia doktora disertacio. Surbaze de la funkcia gramatiko li priskribas kaj klarigas la observeblan ordigon de subjektoj, objektoj kaj adjektoj en frazo kaj tiun de adjektivoj en substantiva vortgrupo, kaj esploras sintaksajn aspektojn de la negacio en Esperanto. Ke la trajtoj de Esperanto, establitaj en tiu ĉi laboro, konformas al fasko da universalaj propraĵoj de la homa lingvo, subtenas la konstaton pri la natureco de nia lingvo. La 40-paĝa verko celas interesitojn pri la gramatiko kaj volas helpi al instruistoj, kursestroj kaj aŭtoroj de lernolibroj. (Prezo: 4,50 EUR.)

La kajero Internaciaj Ekzamenoj de ILEI/UEA estis de longe nehavebla, sed dum la UK surmerkatiĝis ĝia tria eldono, 39-paĝa kaj funde reviziita. Temas pri gvidilo por la elementa kaj meza niveloj de la Internaciaj Ekzamenoj de ILEI kaj UEA kun priskribo pri iliaj celoj kaj historio, detala prezento de la postuloj kaj de la regularo, kaj kun specimenaj testoj. Por bone prepari sin por ekzameniĝo, utilas legi tiun ĉi gvidilon. (Prezo: 4,50 EUR.)

Jam ekde la jaro 1997 al la kongresa librorikolto apartenas ankaŭ la IKU-prelegaro. La 115-paĝa kajero Internacia Kongresa Universitato 2008 enhavas la tekstojn de ĉiuj prelegoj de la 61-a sesio de IKU pri tre varia temaro en redakto de J.A. Vergara. (Prezo: 15,00 EUR.)

Kiel por ĉiuj eldonaĵoj de UEA, ankaŭ por la supraj novaĵoj la Libroservo de UEA donas rabton de 1/3 ekde samtempa aĉeto de minimume 3 ekzempleroj sendepende de tio, ĉu la mendinto estas alia libroservo aŭ, ekzemple, klubo aŭ unuopulo. Individuaj membroj de UEA ricevas rabaton de 10% ankaŭ por mendo de unu ekzemplero, se ili uzas unu el la rabatkuponoj en la Jarlibro 2008. Al la mendoj aldoniĝas la sendokostoj kaj, por klientoj en EU-landoj, imposto de 6%.

Andy Künzli el Svislando kaj Alejandro Cossavella el Argentino estos la ĉefaj gastoj en la 29-a Malferma Tago de la Centra Oficejo de UEA, kiu okazos sabaton, la 29-an de novembro. Tiu ĉi Malferma Tago estos la unua post la fino de la renovigo de la UEA-domo, kie nun okazas la lasta fazo de tiu plurjara projekto.

Andy Künzli ricevis en la ĉi-jara UK la Premion Grabowski pro sia impona enciklopedia verko Universalaj lingvoj en Svislando. En la novembra programo estos ankaŭ prezento de lia verko, sed la ĉefa kontribuo de Künzli konsistos el du prelegoj pri temoj ligitaj al la jubilea jaro de UEA. Unu temos pri la fondinto de la Asocio, Hector Hodler, kaj la alia estos kvazaŭ ekskurso por konatiĝi kun la diversaj lokoj, en kiuj troviĝis la Centra Oficejo dum ties Ĝeneva periodo. La ĉefa enhavo de la unua prelego koncernos la biografion de Hector Hodler sine de la biografio de Ferdinand Hodler kaj la pentraĵojn de Ferdinand Hodler, en kiuj aperas lia filo.

La kantisto-gitaristo Alejandro Cossavella kontribuis al la Malferma Tago unuafoje en aprilo 1998, ankaŭ tiam en jubilea etoso, ĉar la programo estis dediĉita al la 90-jariĝo de UEA. En la sama jaro li ekfamiĝis en Esperantujo ankaŭ kiel gajninto de la ĉefpremio de la Belartaj Konkursoj pro kanto dediĉita al la Montpeliera UK. Intertempe lia muziko aperis ankaŭ en kompaktaj diskoj.

En la programo de la Tago estos ankaŭ aliaj prelegoj, libroprezentoj kaj filmoj. La vizitantoj povos profiti de rabatoj en la libroservo – ĉio estos rabatita minimume per 10% – kaj gajni esperantaĵojn en senpaga loterio. Kafo kaj teo, ankaŭ senpagaj, estos varmaj la tutan tagon. La Malferma Tago daŭros de la 10-a ĝis la 17-a horo.

Antaŭ 7 jaroj la Eŭropa Parlamento kune kun la Konsilio de Eŭropo proklamis la 2001-an jaron Eŭropa Jaro de Lingvoj, kies daŭrigo estas la solenata ĉiujare,  kiel Eŭropa Tago de Lingvoj,  la 26-an de septembro.

Ni troviĝas sojle de tiu Tago, kiu celas atentigi pri la lingva varieco de Eŭropo, en kiu oni uzas 40 ŝtatajn lingvojn, pli ol 225 lokajn kaj 23 oficialajn lingvojn de la Eŭropa Unio. La celo de la Tago estas krome memorigi pri plurlingveco kiel riĉo de Eŭropo kaj instigi al la lernado de fremdaj lingvoj dum la tuta vivo.

Kvankam la celoj de la Tago estas ĉiel subtenindaj,  aparte la eŭropaj esperantistoj  havas la taskon interveni pri kelkaj jam proponitaj antaŭ diversaj eŭropaj forumoj solvoj, elmontrante ilian miopecon.  Nome nek la premiso lerni lingvojn de la najbaro, nek apliko de simpligita angla (internationalish, globish aŭ mclanguage), nek adopto de alia nacia lingvo kiel propra, nek uzo de elektita nacia lingvo en la rolo de internacia, observas la principojn de lingvodemokratio. Neniu el tiuj solvoj ebligas liberan, senĝenan, egalrajtan komunikadon kun reprezentantoj de ĉiuj eŭropaj lingvoj. Nur neŭtrala lingvo Esperanto kiel komunikilo inter la eŭropaj civitanoj garantias ilian senbaran komunikadon, kiu efektive protektas la plurlingvecon de Eŭropo kiel ĝian riĉon.

Necesas samtempe forte substreki, ke esperantistoj neniel esprimas sin kontraŭ la lernado de naciaj lingvoj. Multaj antaŭ ol iĝi esperantistoj jam lernis, kelkfoje kelkajn lingvojn, aliaj ricevis la stimulon lerni pliajn nekonatajn lingvojn jam post la ellerno de Esperanto. Necesas do ĉiam memori kaj elstarigi, ke esperantisto signifas homon almenaŭ dulingvan, do kompetentan paroli pri la temo de multlingveco.

En la ĵusaj tagoj UEA prezentis - laŭ invito de la Socia Forumo  de la Konsilio por la Homaj Rajtoj de UN, debatanta inter la 8-a kaj 26-a  de septembro  en Ĝenevo, sian starpunkton pri la lingvaj rajtoj, i.a. formulinte sian subtenon por la lernado de 2, 3 aŭ 4-a lingvoj, kiam:

1. temas pri la gepatra lingvo,
2. temas pri la loka lingvo, se ĝi malsamas disde la gepatra,
3. temas pri la nacia lingvo, se ĝi malsamas disde la gepatra kaj la loka,
4. internacia lingvo Esperanto, kiu estas propraĵo de neniu nacio.

Por la eŭropaj esperantistoj doniĝas krome aparta okazo -  lige kun la nunjara Eŭropa Tago de Lingvoj  - aŭdigi sian voĉon kaj memorigi la principojn vortumitajn en la Praga Manifesto. Jam antaŭ 12 jaroj la E-komunumo klare konstatis, ke nek la tutmonda uzo de kelkaj naciaj lingvoj, nek la progresoj en la komunika teknologio, nek  evoluo de novaj instrumetodoj de lingvoj garantias klaran kaj efikan sistemon de la interkompreniĝado,  apogita sur la principoj, kiuj estas unuarangaj. Temas pri demokratio de la komunikado, universala eduko, efika lingvoinstruado, efektiva plurlingveco, egalaj lingvorajtoj, lingvovarieco, universala emancipiĝo. La plurlingvaj versioj de la Manifesto troviĝas ĉe la adreso: http://www.uea.org/informado/pragm/index.html

Ne manku ankaŭ nunjare nia voĉo dum la Eŭropa Tago de Lingvoj, la 26-an de septembro.

Nian ĉi-rilatan engaĝigon  ni povos jam kelkajn tagojn pli poste utiligi dum la tradicia Ago-Tago, kiu ja ne limiĝas al Eŭropo, dum la unua sabato de oktobro. Nunjare, la 4-an de oktobro.

Barbara Pietrzak
Ĝenerala Sekretario de UEA,  estrarano pri informado

Dum pli ol kvin kaj duona jaroj en la Kongresa Fako de la Centra Oficejo de UEA laboris nur unu dungito, la Konstanta Kongresa Sekretario. Tiu nenormala situacio ĉesos la 1-an de decembro 2008, kiam KKS denove ekdisponos pri asistanto. Per ĵusa decido de la Ĝenerala Direktoro eklaboros tiam kiel nova oficisto de UEA la 24-jara Tobiasz [Tobiaŝ] Kaźmierski el Pollando.

Tobiasz Kaźmierski naskiĝis kaj kreskis en Poznano. Li studis sociologion en la tiea Universitato je la nomo de Adam Mickiewicz kaj spertiĝis ankaŭ pri merkatado kaj vendado. Spertojn por sia nova tasko ĉe UEA li kolektis i.a. kiel kunorganizanto de la fama Esperanto-aranĝo Arkones kaj kiel respondeculo pri la vespera programo de la 61-a IJK en Zakopane en 2005. En 2003 li fondis kun kelkaj amikoj la junularan klubon E-Senco, kiu en 2007 transformiĝis en kulturan-socian asocion kun Kaźmierski kiel unu el la vicprezidantoj. Li partoprenis ankaŭ en la reaktivigo de Pola Esperanto-Junularo, kies vicprezidanto li estis, kaj en la Ekonomia Forumo de Centra kaj Orienta Eŭropo en la pola urbo Krynica en 2007 kaj 2008, kie li helpis prizorgi informstandon pri Esperanto.

Unuiĝintaj Nacioj oficiale ekekzistis la 24-an de oktobro 1945, kiam la Ĉarton ratifis Ĉinujo, Francujo, USSR, Britujo, Usono kaj plimulto el la aliaj subskribintoj. La Tagon de UN oni festas ĉiujare la 24-an de oktobro, ni legas sur la UN-retpaĝaro.

Ne en ĉiu jaro, ne okaze de ĉiu memorinda tago ni trafas interŝanĝi seriozajn pensojn. La aparte reliefaj ciferoj -- 50, 60, 100 -- ofte devigas nin rigardi realaĵojn, kiujn ni alie nerigardus. Kaj tiu prodeviga rigardo ne nepre plisaĝigas nin.

Tamen, malgraŭ ĉi tiuj ĉiutagaj avertoj pri la grizeco de nia kutima psika ĉielo, mi fervore petas vin, geamikoj, fidi al la kapablo de la sistemo de Unuiĝintaj Nacioj iom post iom alproksimiĝi al la tasko respeguli la verajn kolektivajn pensojn de la homaro, kaj agi surbaze de tiuj pensoj.

Mi tion diras ne malplej pro la media katastrofo, kiu disvolviĝas en nia hodiaŭo kaj ombras sur nian morgaŭon. Se ne ekzistus UN kaj la parencaj sistemoj de ellaborado de interkonsentoj, la homaro simple ne disponus pri rimedoj kontraŭ tiu ĉi katastrofo. Ni ankoraŭ havas la eblon kune agi por malebligi, ke la medimisiĝo atingu tute krizan skalon kaj neniigu grandan parton de la esperoj de la homa specio.

Multaj el ni ankoraŭ ne tre intime ligas la temojn de konservo de la vivmedia diverseco kun la konservo de la lingva diverseco, nek la temojn de tiuj konservoj kun la esperoj, kiujn simbolas Esperanto kaj por kiuj laboras niaj lingvanoj. Tute ne volante trudi tagordon al tiuj, kiuj pripense rezistas ĝin, mi volas tamen uzi la simbolan valoron de tiu ĉi tago por atentigi ĉiujn, ke ekzistas tiu ĉi eblo en nia repertuaro.

Tiuj inter ni, kiuj pripense rezistas al la tagordo de la multlingvismo, kaj kiuj volas unike Esperanto-parolantan homaron morgaŭ (forgesintan ĉiujn aliajn lingvojn), estas miaj "ne-amikoj". (Tiun ĉi esprimon mi lernis, koresponde, de la granda poeto Jiri Karen, kiu havis nur amikojn – la jes-amikojn, kiuj ŝajne konsentas, kaj la ne-amikojn, kiuj ŝajne ne konsentas pri miaj pensoj - kaj ĉiuj miaj amikoj nutras mian pensipovon. ) Mi forte esperas, ke miaj ne-amikoj klarigos al mi antaŭ la Tago de UN de 2009, kiamaniere la homaro konservos sian scian bazon rilate la arbarajn riĉaĵerojn de ekz. Nov-Gvineo, se ĉiuj novgvineaj lingvoj pereos.

Mia Esperanto estas aliancano de la lingvanaroj, kiuj volas, ke ankaŭ iliaj lingvoj daŭrigeble kaj moderne vivu, kun plena konservo de sia tradicia scio-banko. Mi scias, ke aliajn Esperantojn parolas aliaj, kies ideo de moderneco ne baziĝas sur serioza estimo por la scioj de la indiĝenaj popoloj. Mi esperas, ke mi povas paroli kun tiuj ne-amikoj vere komunan Esperanton, per kiu ni pontos trans ĉi tiuj kaj parencaj diferencoj.

Mi intence elektis la temon de indiĝenaj popoloj en mondo, kies Unuiĝintaj Nacioj ankoraŭ ne metis antaŭ si formalan celon rekrei sin kiel unuiĝon de popoloj. Eble prave; eble ne la popoloj estu nia privilegia pripensa unuo; pro la leviĝanta konscio pri rasoj, pri seksoj, pri orientiĝoj, pri la apartaj rajtoj kaj bezonoj de handikapuloj, ni estas prave skeptikaj ankaŭ pri la nacioj. Tamen, io devas funkciigi la trafikajn lumojn, kaj mi restas vetanto je la UN-sistemo, manke de pli bonaj proponoj, kaj pro la granda investo prave farita de la homaro.Mi ne vidas, ke ĉi-momente alian seriozan esperon povas formuli la demokratoj de la mondo. Por reveni al la dialogo kun miaj ne-amikoj - en demokratio, estas aparte grave paroladi trans la baroj, kun la ne-amikoj en la diversaj opozicioj.

Altestime al niaj opozicioj, sed espereble ne neglektante miajn jes-geamikojn,

Probal Dasgupta
Prezidanto de UEA

La Zamenhof-jaro, dum kiu oni festos la 150-an datrevenon de la naskiĝo de la kreinto de Esperanto, estis impone inaŭgurita per la konferenco "Esperanto, lingvo justa", kiu samtempe ligiĝis al la finiĝanta Internacia Jaro de Lingvoj. Ĝia loko estis la sidejo de Unesko en Parizo kaj ĝi okazis en la Zamenhof-tago, la 15-a de decembro 2008. La konferenco estis iniciatita de la pola ambasadorino ĉe Unesko, Maria Wodzyńska-Walicka, al kies iniciato aliĝis ŝia litova kolegino Ina Marčiulionytė. La Pola kaj Litova Ambasadoj organizis la konferencon kunlabore kun Universala Esperanto-Asocio. Ĝi ricevis oficialan karakteron kadre de Unesko, kies Ĝenerala Direktoro Koïchiro Matsuura estis ĝia ĉefa invitanto. La konferenco estis ankaŭ prezentita en la retejo de Unesko kun resumo pri ĝia fono.

La konferencon prezidis Barbara Despiney, reprezentanto de UEA ĉe Unesko. Ĝi disvolviĝis en du lingvoj, Esperanto kaj la franca, kun samtempa interpretado inter ili. Komence la ambasadorinoj Wodzyńska-Walicka kaj Marčiulionytė bonvenigis la publikon, kiu preskaŭ plenigis la 400-lokan salonon kaj reprezentis almenaŭ 12 landojn. Poste Claude Nourmont, vicprezidantino de UEA, legis en Esperanto salutmesaĝojn de prezidanto Probal Dasgupta kaj de la Akademio Internacia de la Sciencoj, senditan de ĝia vicprezidanto Carlo Minnaja. Kiel reprezentanto de la Ĝenerala Direktoro Matsuura, programspecialisto Mauro Rosi el la Sekcio de Kulturaj Esprimoj kaj Kreaj Industrioj faris enkondukan paroladon pri la Internacia Jaro de Lingvoj. Li aparte dankis al UEA pro ĝia agado antaŭ unu jaro por tradukigi al multaj lingvoj la mesaĝon, per kiu la Ĝenerala Direktoro de Unesko enkondukis la Jaron kaj skizis ĝiajn celojn.

Emociiga estis la ĉeesto de d-ro Louis Zaleski-Zamenhof, la nepo de la kreinto de Esperanto, kiu faris prelegon pri Ludoviko Zamenhof kiel idealisto, substrekante la aktualecon de liaj idealoj kaj tute aparte tiun de toleremo. Pri Zamenhof kiel lingvisto prelegis Henriette Walter, honora profesoro ĉe la Universitato de Haute Bretagne. Ŝi reliefigis el lingvistika vidpunkto avantaĝojn de Esperanto kompare kun naciaj lingvoj kaj aliaj planlingvoj. La ne-esperantistaj partoprenantoj povis gustumi la Internacian Lingvon per provleciono el la ĵus lanĉita DVD-disko "Esperanto estas", post kiu Estelle Maria Loiseau parolis pri la temo "Esperanto en tria jarmilo", precipe el la junulara vidpunkto. Restis tempo por interesa debato kun demandoj, interalie pri la oficiala instruado de Esperanto kaj ĝia kulturo. Kiel kutimas en Parizo, partoprenantoj povis daŭrigi diskutadon en la halo, ĉirkaŭ honorvino donacita de la Pola Ambasado.

Ĝis la 13-a de februaro 1195 esperantistoj el 59 landoj estis registritaj kiel aliĝintoj al la 93-a UK en Roterdamo (19-26 julio 2008). Trideko da aliĝiloj ankoraŭ atendis solviĝon de bankaj komplikaĵoj. Kun 155 aliĝoj Francio transprenis de la gastigonta lando Nederlando la unuan lokon. Ankaŭ Germanio, kun 133 aliĝintoj, preterpasis Nederlandon, kiu ĝis nun liveris 123 kongresanojn. Kun pli ol 20 aliĝintoj reprezentiĝas Japanio (85), Belgio (62), Italio (47), Litovio, Pollando kaj Rusio (po 42), Britio (33), Danlando kaj Finnlando (po 32), Hispanio, Irano kaj Svedio (po 23), kaj Svislando (21).

Universala Esperanto-Asocio, kiu ĵus reprezentiĝis en la Socia Forumo de la Homrajta Konsilio de UN en Ĝenevo, estis invitita prezenti al la Konsilio deklaron pri sia starpunkto en afero, kiun ĝi trovas grava. UEA havas la rajton sciigi siajn starpunktojn ankaŭ al tiu grava organo de Unuiĝintaj Nacioj pro sia oficiala statuso de Neregistara Organizaĵo en specialaj konsultaj rilatoj kun la monda organizaĵo. La aktuala deklaro de UEA temas pri lingvaj homaj rajtoj kaj estis submetita al la 9-a sesio de la Homrajta Konsilio en Ĝenevo (8-26 septembro) en la angla, franca kaj hispana lingvoj. Ĉi-sube sekvas ĝia Esperanta versio.

La starpunkto de Universala Esperanto-Asocio (UEA) pri lingvaj rajtoj

Lingvaj rajtoj estas esencaj por ĉiu popolo, sendepende de la grandeco de ties membraro. Tiuj ĉi rajtoj devas esti protektataj precipe por malgrandaj grupoj. Universala Esperanto-Asocio (UEA) subtenas minoritatajn lingvojn de pli ol 100 jaroj.

La rajto de infanoj lerni sian gepatran lingvon kaj daŭrigi sian edukadon uzante sian gepatran lingvon, ne nur estas grava por ilia kulturo; ĝi estas fundamenta por ilia psika evoluo. Pluraj larĝskalaj studoj en multaj diversaj landoj demonstris, ke se indiĝenaj kaj minoritataj infanoj estas edukataj ĉefe uzante ilian gepatran lingvon kiel lingvon de la instruado dum la unuaj 6-8 jaroj (kun samtempa, bona instruado de la reganta lingvo kiel dua lingvo, fare de dulingvaj instruistoj), iliaj ĝeneralaj lern-atingoj estas pli bonaj. Krome, ili lernas la regantan lingvon pli bone ol se ilia instruado okazus per la reganta lingvo. Se ili estas instruataj en la gepatra lingvo nur unu aŭ du jarojn kaj ili poste devas transiri al la uzo de la reganta lingvo, ili povas komence sukcesi relative bone, sed proksimume ekde la kvara lernojaro ilia progreso ekmalrapidiĝas kaj la diferenco inter ili kaj la infanoj parolantaj denaske la regantan lingvon plukreskas.

Ankaŭ gravas, ke la homoj kapablu komuniki je diversaj niveloj. UEA apogas lernadon de 2, 3 aŭ 4 lingvoj, laŭ la cirkonstancoj, t.e.

1. la gepatran lingvon,

2. la regionan lingvon, se ĝi estas malsama,

3. la nacian lingvon, se malsama ol la du unuaj,

4. internacian lingvon, kiu apartenas al neniu nacio – nome Esperanto.

Esperantistoj scias, ke kiam multnacia grupo uzas unu neŭtralan, komunan lingvon, la kvalito de la komunikado estas ege specifa. La fina celo de Esperanto estas antaŭenigi pacon inter popoloj igante la komunikadon pli facila kaj pli justa. Uzo de komuna lingvo evitigas situacion, en kiu homoj uzantaj sian gepatran lingvon havas grandegan avantaĝon super la aliaj. Ni dezirus ke Unuiĝintaj Nacioj pripensu tion ĉi koncerne siajn proprajn kunvenojn. La diferenco estas tre evidenta, kiam oni aŭdas delegitojn, kiuj sin esprimas en la angla, la franca aŭ la hispana, kaj por kiuj tiu ĉi estas ĉu la dua ĉu la tria lingvo. Kiam ekparolas iu uzanta sian gepatran lingvon, ofte la diferenco estas frapa - kion tiu ĉi diras, havas multe pli da pezo kaj allogas la atenton multe pli ol parolanto uzanta fremdan lingvon.

Referenco: Deklaro pri rajtoj de personoj apartenantaj al naciaj aŭ etnaj, religiaj kaj lingvaj minoritatoj, adoptita de la Ĝenerala Asembleo, rezolucio 47/135, je la 18-a de decembro 1992. http://www.unhchr.ch/html/menu3/b/d_minori.htm

La nombro de individuaj membroj de UEA, kiuj registriĝis kiel uzantoj de la reta Jarlibro ĉe http://reto.uea.org, atingis 1887 la 23-an de oktobro. Proksimume triono de la individuaj membroj utiligas tiun eblecon, kiu estis enkondukita en aprilo 2005 kaj kies plej evidenta avantaĝo kompare kun la presita Jarlibro estas ĝia konstanta ĝisdateco. Ne nur la adresinformoj de delegitoj estas aktualaj, sed ankaŭ novaj delegitoj troviĝas tie tuj post la registro de ilia delegiteco en la Centra Oficejo.

Per la reta Jarlibro alireblas ankaŭ aliaj informoj konataj el la klasika Jarlibro, ekz. pri landaj kaj fakaj asocioj, kaj pri la gvidorganoj de UEA kaj TEJO. Granda faciligo, ankoraŭ ne sufiĉe konata, estas la eblo povi rekte skribi al la retadreshavaj delegitoj, komitatanoj, estraranoj, perantoj k.a. funkciuloj de UEA, TEJO k.a. asocioj, klakante tiucelan butonon ĉe la koncerna nomo. Individua membro povas ankaŭ kontroli la personajn informojn pri si mem kaj sciigi la Centran Oficejon pri eblaj korektendaĵoj. Ankaŭ tion oni povas fari ene de la reta Jarlibro klakante butonon, kiu malfermas formularon por tio.

Tiuj, kies membrokotizo rajtigas je ricevo de la revuo Esperanto, povas pere de la reta Jarlibro legi ĝian plej novan numeron jam, kiam ĝia papera versio ankoraŭ estas presata. Eblas elŝuti PDF-version ne nur de la plej lasta numero sed ankaŭ de pli fruaj numeroj ekde 2004. Junaj membroj kaj Patronoj de TEJO povas elŝuti numerojn de Kontakto ekde 2004 kaj de TEJO tutmonde ekde 2006.

Iom post iom oni aldonos pli da eblecoj kaj servoj. Por utiligi la retan Jarlibron necesas unue registriĝi kiel uzanto ĉe la adreso http://reto.uea.org.

Same kiel inter la individuaj membroj ĝenerale, ankaŭ en la uzantaro de la reta Jarlibro la plej granda lando estas Francio, kun 196 uzantoj, t.e. 34,2% de la tieaj membroj. En la pinta deko troviĝas krome Usono (143 uzantoj - 46,6%), Germanio (137 - 26,1%), Brazilo (114 - 36,1%), Japanio (95 - 23,9%), Italio (75 - 36,4%), Nederlando (74 - 29,5%), Hispanio (65 - 45,1%), Rusio (63  - 30,7%) kaj Belgio (59 - 37,1%).

La ambasadoro de Finnlando en Nederlando, s-ro Mikko Jokela, akceptis la 28-an de oktobro la Ĝeneralan Direktoron de UEA Osmo Buller en la ambasado por duhora interparolado. La ambasadoro faris la inviton, ĉar pro sia ferio en julio li ne povis viziti la Universalan Kongreson en Roterdamo.

Dum la renkontiĝo oni traktis praktike ĉiujn kampojn de la agado de UEA. La ambasadoro estis tre interesita pri la historio de UEA kaj Esperanto, kaj aparte pri la rolo de Esperanto kiel kultura pontolingvo. Tiu lasta temo speciale interesis lin pro tio, ke antaŭ sia diplomata kariero li multe esploris internacian kulturan interŝanĝon, precipe libro- kaj kino-komercon. Liaj esploroj montris grandegan superregon de la angla lingvo kaj ke la interŝanĝo ĉefe signifas kulturan fluon el grandaj landoj al malgrandaj.

Sinjorinoj kaj sinjoroj,

Estas granda privilegio povi adresi al vi kelkajn vortojn. Ni dankas al la pola delegacio kaj al la litova delegacio, kiuj kunorganizis kun ni ĉi tiun konferencon pri ‘Esperanto: lingvo justa’ sur la sojlo de la centkvindekjara jubileo de la iniciatinto de Esperanto, Lejzer Ludwik Zamenhof. Ĉi tiu konferenco pontas inter du UN-jaroj – la Internacia jaro de lingvoj 2008 kaj la Internacia jaro de interpaciĝo 2009 – kaj ankaŭ la Internacia jaro de lernado pri lingvaj rajtoj 2009. Ni trovas nin evidente ĉe momento, en kiu la temoj de lingvaj rajtoj, de paco kaj de interpaciĝo konverĝas – sur la pioniran figuron de Zamenhof, al kiu la strebado al lingve egalrajta mondo ŝajnis nepra premiso por la paco kaj interpaciĝo.

Kiel vi sendube scias, meti Esperanton kaj ĝian iniciatinton Zamenhof sur la oficialan kulturan mapon de la mondo estis institucia atingo ĝuste de Unesko. Tamen, en 1954, kiam Unesko prie rezoluciis dum sia konferenco en Montevideo – aŭ tempe de la centjara jubilee de Zamenhof en 1959 – aŭ eĉ en 1985, kiam Unesko reemfazis sian pozitivan takson pri la kontribuo farita de la Esperanta komunumo al la interkultura kompreniĝo – la internacia komunumo ankoraŭ ne plene konstatis, kion signifos por ni ĉiuj la pionira laboro de Zamenhof.

Se mi rajtas komenci sur la enhava flanko, nur en la lastaj jaroj la internacia komunumo komencis kompreni, ke ne nur la ekonomiaj malegalecoj spronas rankoron, malamikemon kaj militon; ke la malegala aliro al la lingvaj, kulturaj kaj intelektaj rimedoj negative efikas sur la homan bonfarton kaj la internacian stabilecon; ke konservi la lingvan kaj vivan diversecon de la planedo estas nepre por ke la estonteco ne estu makdonalda. Ĉi tiuj komprenoj estis kernaj al la mesaĝo de Zamenhof kaj animas ĝis hodiaŭ la tagordon de la Esperanta movado.

Se mi transiru de la enhavo al la formo, la civilsocia iniciato lanĉita de Zamenhof – la Esperanta movado – ne simple lobie turnis sin al la naciŝtatoj. Lia iniciato vartis komunumon, kiu baziĝis sur komunaj kulturaj valoroj, flegas alternativan vivstilon nekonsumisman, kaj kontraŭas blindan akceptadon de la tagordoj de naciŝtatoj. Estas hodiaŭ vaste agnoskate, ke la laboron flegi la valorojn neprajn por la kvalita estonteco de la surtera vivo povas taŭge fari sur la internacia nivelo nur koalicio gvidata de civilsociaj agantoj. Kongrue kun tio, la internacia komunumo – kaj specife Unesko – evoluas al reagordo, kiu donas al la civilsociaj voĉoj egalan rolon en la decidado pri la publikaj strategiaroj.

Grandparte danke al la fortostreĉo, kiun gvidis Unesko tra la tuta 2008, la publiko hodiaŭ pli klare komprenas la gravecon konservi la riskiĝintajn kaj marĝenigitajn lingvojn kaj protekti la interesojn de iliaj parolkomunumoj. Kiel vi scias, jen demando, pri kiu la Esperanto-movado kerne okupiĝas jam de la tempo de Zamenhof. En la kadro de la ĉi-sektora agado de Universala Esperanto-Asocio – kuna agado kun Unesko ekde 1954 – mi volus mallonge substreki tri punktojn.

Unue, la aliro de UEA al demandoj rilate la malegalecon ne sekvas metodon de malordiga, plendo-kria agitado kun la celo ĝeni la laboron de aliaj. La esperantistoj ĉiam troviĝis inter la ĉefaj arkitektoj de la pozitiva aliro, laŭ kiu prioritatas la rajtoj kaj disponigendoj. Juna aŭstralia diplomato, la esperantisto Ralph Harry, verkis la unuan malneton de la Universala Deklaracio de Homaj Rajtoj, surbaze de kiu oni ĝismarĉandis la finan tekston. UEA formale akceptis statuterojn pri homaj rajtoj jam en 1947, unu jaron antaŭ la UDHR mem. Al ni gravegas esti parto de la solvo kaj ne parto de la problemo. Ni notas kun plezuro, ke la civilsocia aktivismo ĝenerale nun evoluas al la rajtoj kaj disponigendoj.

Interalie disponigendas al la monda publiko egala aliro al la kultura kaj literatura heredaĵo de la homaro. UEA, reage al la uneska alvoko pri konkretaj paŝoj por antaŭenigi la interkomprenon kulturan, egidis ekde 1961 libroeldonan programon – la serion Oriento-Okcidento. Tiu ĉi specifa korbo da pintaj tradukoj tipe ekzemplas la multe pli grandan tradukaron disponeblan en Esperanto. Mia dua punkto estas, ke la tradukitaĵaro aperinta en Esperanto estas ŝajne la plej ekvilibre multfonta tradukaro havebla en iu ajn lingvo hodiaŭ. La publika opinio en la Esperanta komunumo aktive apogas ekvilibre multfontan tradukaron kiel celon, diference de la eldonantaro aŭ legantaro en la angla aŭ la franca aŭ la germana.

Mia tria kaj lasta punkto temas pri la esploroj pri la publika strategiaro. Kiam UEA rimarkis, ke la socilingvistoj de si mem ne baldaŭ komencos la seriozan esploradon pri la lingvo-elektoj en la publikaj institucioj, ĝia sciencularo, la Centro de Esploro kaj Dokumentado, lanĉis la revuon Lingvaj Problemoj kaj Lingvo-Planado, kiu ekde 1969 sukcesis establi la lingvo-politikon kiel gravan sciencan entreprenon kun solidaj efikoj sur la edukon kaj la politikon. Jen tereno, sur kiu UEA intime kunagas kun edukistoj, lingvistoj, politologoj, ekonomikistoj kaj aliaj samentreprenanoj, kiuj ne havas komune kun ni la intereson pri Esperanto. Ni laboras por la interesoj de ĉiuj parolkomunumoj en la mondo, ne nur por la disvastigo de Esperanto.

Sinjorinoj kaj sinjoroj, ne estas hazarde, ke niaj pintaj poetoj kutime parolas la hungaran aŭ la islandan aŭ la katalunan. Vi devus rigardi la komunumon de Esperanto-parolantoj kiel ian koalicion, kiu reprezentas la interesojn de la pli malgrandaj lingvoj. Mi fine dankas vin pro tio, ke vi trovis la tempon por aŭskulti nin en tiu ĉi grava momento – kiam la internacia komunumo metis sur sian praktikan tagordon la seriozan kaj justan mastrumadon de la lingvaj kaj kulturaj rimedoj de la homaro. Estas por ni granda plezuro labori kun vi ĉiuj.

Probal Dasgupta

Reprezentantoj de UEA aktive partorpenis la Forumon de Unuiĝintaj Nacioj pri la demandoj rilate al malplimultoj en Ĝenevo la 15-an kaj 16-an de decembro. La du reprezentantoj, Stefano Keller kaj Cesco Reale, ricevis la okazon alparoli la Forumon dufoje. Dum sia elpaŝo Stefano Keller prezentis ree la starpunkton de UEA pri lingvaj homaj rajtoj, kiun oni povas legi en http://www.lingvaj-rajtoj.org/eo/lingvaj-rajtoj.html, kun aparta atento al la lingvoj en la instruado.

Cesco Reale parolis pri Esperanto kiel defendilo de lingvaj rajtoj. Li klarigis ke Esperanto estas justa solvo kaj facile lernebla. Krome, "pro ĝia simpla kaj regula gramatiko, ĝia lernado helpas la regadon de aliaj fremdaj lingvoj, kaj [...] ĝi estas aparte taŭga por la bazlernejaj lernantoj, al kiuj ĝi donas lingvan bazon sen minaci ilian gepatran lingvon."

En la fino de la kunveno UEA prezentis proponojn pri amendoj al "Rekomendoj pri malplimultoj kaj pri la rajto je edukado", ankoraŭfoje insistante pri la neceso protekti la lingvajn homajn rajtojn de ĉiuj kaj specife pri la rajto de infanoj lerni pere de sia gepatra lingvo.

Pliaj informoj, dokumentoj, fotoj kaj sonregistraĵoj aperos en:
http://www.lingvaj-rajtoj.org/eventoj/

Filmoj de la UEA-intervjuoj kun diversaj partoprenintoj de la Forumo estas spekteblaj en la retejo:
http://www.youtube.com/LinguisticRights 

Danke al la nova atento de UEA al la agado de Unesko kaj la aktiveco de UEA por diskonigi la Internacian Jaron de Lingvoj, celebratan ĉi-jare, Unesko afiŝis en sia retejo ankaŭ Esperantan tradukon de la deklaro de la ĝenerala direktoro de Unesko, s-ro Koiichiro Matsuura, pri tiu speciala jaro de UN kaj Unesko. En multaj landoj aktivuloj de UEA ludis rolon por atentigi la naciajn komisionojn de Unesko kaj aliajn oficialajn instancojn pri la Jaro, kaj komunaj aktivaĵoj estas planataj. Esperantistoj ankaŭ laboris por traduki la deklaron de Matsuura al diversaj lingvoj.

La deklaro de Matsuura en Esperanto k.a. lingvoj troviĝas ĉe: http://portal.unesco.org/culture/en/ev.php-URL_ID=36000&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html

• - Probal Dasgupta (Hinda Unio): "Popola kaj malpopola posedo de la lingva riĉo";
• - Geoffrey Greatrex (Kanado): "Prokopio de Cezareo, enigma historiisto de la epoko de Justiniano";
• - Maritza Gutiérrez (Kubo): "Kuba metodo de alfabetigo";
• - Mauro La Torre (Italio): "Kiel savi lingvo-variecon per interlingva edukado?";
• - Hans Michael Maitzen (Aŭstrio): "De la centro de la universo ĝis la spacoŝipo Tero: kiaj konsekvencoj por tuthomara etiko?";
• - Jukka Pietiläinen (Finnlando): "Publika opinio pri la utilaj lingvoj en Eŭropo";
• - Baldur Ragnarsson (Islando): "Verki poezion en Esperanto";
• - Orlando E. Raola (Usono): "Neŭtrona difrakto: aplikoj al esplorado de nanomaterialoj";
• - Keyhan Sayadpour (Irano): "Denaskaj Kormalsanoj";
• - John Wells (Britio): "La mirinda mondo de sonoj";
• - Bengt-Arne Wickström (Germanio): "Ekonomiko kaj lingvo".